|
Chìa
vôi bò
Chìa vôi bò,
Rau tai trâu, Nho lá tim -Cissus repens
Lam., thuộc họ Nho - Vitaceae.
Mô
tả:
Cây nhỡ cao 2-3m, hoàn toàn nhẵn, cành hình 4 cạnh, không có cánh,
có khi bao phủ một lớp phấn màu mốc mốc, tua cuốn chẻ hai. Lá
hình trái xoan hay tam giác, hình tim hay cụt ở gốc, có tai cách
nhau, màu đo đỏ ở mặt dưới, dài 5-10cm, rộng 3-6cm. Hoa xếp thành
ngù đối diện với lá, rộng cỡ 2cm, cánh hoa 2mm, đĩa mật 4
thuỳ. Quả mọng dạng quả lê, dài 6mm, rộng 4-5mm. Hạt nhẵn, hơi
có hình đa giác.
Có 2 thứ:
Ở var. glauca Roxb, nhánh
mốc mốc, lá đo đỏ ở mặt dưới. Ở var.
cordata Roxb, lá có hình tim tròn gần như không đỏ ở mặt dưới.
Bộ
phận dùng:
Toàn cây - Herba Cissi Repentis.
Nơi
sống và thu hái: Chìa vôi xanh mọc ở ven suối, ven rừng,
nơi ẩm vùng núi khắp nước ta, gặp nhiều ở các tỉnh phía
Bắc (Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Thái, Ninh Bình cho tới các tỉnh
miền Trung. Còn phân bố ở Lào, Campuchia, Ấn Độ, Malaixia, Trung
Quốc. Thu hái toàn cây quanh năm, rửa sạch, thái nhỏ, phơi khô dùng.
Thành phần hoá
học:
Ngọn và lá non chứa nước 90,7%, protid 1,9%, glucid 3,7%, xơ 3%, tro
0,7%; Ca 125mg%, Phosphor 13,7mg%, caroten 2,1mg%, và vitamin C 26mg%.
Tính
vị, tác dụng: Dây và lá Chìa vôiừốc có ít độc, có
tác dụng trừ độc tiêu thũng. Rễ tán kết, tiêu thũng.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp: Quả ăn tươi và cũng dùng
nấu canh. Lá và ngọn non của thứ có lá không đỏ ở mặt dưới
thái nhỏ dùng nấu canh chua. Ở Ấn Độ, người ta dùng cây giã
đắp ung nhọt lở loét và cả đinh nhọt, áp xe nhỏ làm cho mưng
mủ. Ở Hải Nam (Trung Quốc) người ta dùng dây và lá trị sâu
quảng, mụn nhọt, rắn độc cắn và dùng rễ chữa sốt, làm
giảm đau, trị lâm ba kết hạch và viêm thận.
|
|