|
Cỏ
lào
Cỏ
lào, Bớp bớp - Chromolaena odorata (L.) King et Robinson (Eupatorium
odoratum L.), thuộc họ Cúc - Asteraceae.
Mô
tả: Cây thảo mọc thành
bụi, có thân cao đến 2m hay hơn. Cành nằm ngang, có lông mịn. Lá
mọc đối, hình trái xoan nhọn, mép có răng, cuống dài 1-2cm, có 3
gân chính. Cụm hoa xếp thành ngù kép, mỗi cụm hoa có bao chung
gồm nhiều lá bắc xếp 3-4 hàng. Hoa nhiều, có màu hoa đào. Quả
bế hình thoi, 5 cạnh, có lông.
Cây
ra hoa vào cuối mùa đông, đầu mùa xuân.
Hình
501. Cỏ lào
Ngọn
cành mang hoa
Bộ
phận dùng: Toàn cây, chủ yếu là lá - Herba seu Folium Chromolaenae.
Nơi
sống và thu hái: Cây có
nguồn gốc ở đảo Angti, được truyền bá vào nước ta, gặp
nhiều ở các vùng đồi núi khắp nơi. Cỏ lào mọc rất khỏe, phát
triển nhanh trong mùa mưa. Nó có khả năng tái sinh rất mạnh, cho năng
suất cao 20-30 tấn/ha. Có thể thu hái lá và toàn cây quanh năm. Thường
dùng tươi.
Thành
phần hoá học: Cỏ lào chứa
2,65% đạm; 0,5% phosphor và 2,48% kalium. Các bộ phận của cây đều
chứa tinh dầu, alcaloid, tanin.
Tính
vị, tác dụng: Cỏ lào có vị hơi cay, tính ấm, có tác dụng sát trùng,
cầm máu, chống viêm. Nước sắc Cỏ lào có tác dụng kháng
khuẩn, ức chế được vi khuẩn gây mủ trên vết thương và
trực trùng lỵ Shigella.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp:
Thông thường ta hay dùng lá tươi cầm máu vết thương, các vết
cắn chảy máu không cầm. Cũng được dùng chữa bệnh lỵ cấp tính
và bệnh ỉa chảy của trẻ em; chữa viêm đại tràng đau nhức xương,
viêm răng lợi, chữa ghẻ, lở, nhọt độc. Ở Trung Quốc, người
ta dùng lá xát hoặc lấy nước bôi vào chân phòng vết cắn, bỏ
lá xuống ruộng ngâm nát 1-2 ngày để trừ ấu trùng ký sinh trùng
(thể xoắn ốc có móc câu ở đầu) phòng khi xuống ruộng khỏi
bị lây. Cỏ lào dùng làm phân xanh có tác dụng diệt cỏ và làm
giảm tuyến trùng ở trong đất.
Cách
dùng: Lá Cỏ lào pha dưới
dạng xirô từ nước hãm (dùng lá non rửa sạch, vò nát, hãm trong
nước nóng, cứ 5g lá lấy 15ml nước hãm, sau đó đem phối hợp
với đường, cứ 500ml nước hãm hòa với nước pha 900g đường
đã đun sôi) dùng chữa lỵ và ỉa chảy. Nước sắc Cỏ lào dùng
uống chữa đau nhức xương. Lá non nấu tắm chữa ghẻ, khi tắm dùng
bã xát vào mụn ghẻ trong vòng 5-6 ngày là khỏi. Lá tươi vò hay
giã đắp cầm máu vết thương.
|
|