|
Dây
khố rách
Dây
khố rách, Mã đậu linh, Sơn dịch - Aristolochia
tagala Cham. (A. roxburghiana
(Klotzch), thuộc họ Nam mộc hương - Aristolochiaceae.
Mô tả:
Dây leo có khía rãnh. Thân già màu xám có vỏ nứt dọc. Lá mọc
so le, nhẵn, hình tim thuôn dài 12-27cm, rộng 7-8cm; cuống lá dài
5-6cm. Cụm hoa ở nách lá; cuống chung dài 2,5-3cm. Bao hoa màu nâu tía,
nghiêng hoặc cong, gốc phình hình cầu. Tràng hoa có 2 môi, môi trên
thuôn dài, môi dưới có hai thuỳ nhỏ. Nhị 6, có vòng lồi trên
bao phấn. Bầu dưới, còn mang 6 đầu nhuỵ. Quả nang hình trứng,
nứt ở đầu cuống; hạt dẹt, hình tam giác, mép có cánh.
Mùa
hoa quả tháng 3-6.
Bộ phận dùng:
Rễ và dây - Radix et Caulis
Aristolochiae.
Nơi sống và thu hái:
Loài của Ấn Độ, Trung Quốc, Việt Nam, Campuchia. Ở nước ta, thường
gặp mọc hoang trên núi các tỉnh Lâm Đồng, An Giang. Rễ thu hái
quanh năm, tốt nhất là mùa thu. Đào rễ, rửa sạch, thái nhỏ, phơi
khô.
Tính vị, tác dụng:
Vị đắng, cay, tính mát; có tác dụng hành khí giảm đau, lợi
thuỷ, trừ thấp, tiêu viêm.
Công dụng, chỉ định và phối
hợp: Dùng chữa bệnh trĩ lở
sưng chảy máu, viêm đường tiết niệu sưng phù, đái buốt. Dân
gian thường dùng rễ làm thuốc chữa đau bụng, viêm loét dạ dày
- ruột, viêm họng, trúng độc thức ăn và dùng trị mụn nhọt.
Liều dùng 6-12g hay hơn, dạng thuốc sắc. Dùng riêng hay phối hợp
với Mộc thông, Hoàng đằng, mỗi vị 10g, cùng sắc uống.
Ở
Trung Quốc (Vân Nam), rễ được dùng chữa viêm nhiễm đường
tiết niệu, thuỷ thũng, phong thấp đau nhức khớp, loét dạ dày.
|
|