|
Thuốc
gan
Thuốc
gan, Cây lẹo mắt, Núc áo, Xà đằng - Colubrina asiatica (L.)
Brongn. (Ceanothus asiaticus L.). thuộc họ Táo ta - Rhamnaeae.
Mô tả: Cây nhỡ cao 2m, mọc trườn, không lông, cành
non gần trên, màu nâu xám. Lá có phiến hình trái xoan, dài 4-9cm,
rộng 2,5-5cm, tròn ở gốc, thót lại ở đỉnh thành một mũi
rộng và tù, mỏng, dạng màng; mép có răng, mặt dưới màu nhạt,
sáng hơn mặt trên và có gân nổi rõ. Hoa họp thành xim ở nách lá;
5 lá đài hình tam giác; 5 cánh hoa rất hẹp, hình mắt chim, màu ngà
hay trắng xanh; nhị 5, ẩn sâu trong cánh hoa, đĩa mật chia thùy,
bầu 3 ô với 3 đầu nhuỵ. Quả nang hình cầu cao 5-6mm; hạt 3, màu
nâu đen đen.
Ra
hoa tháng 7-10; có quả tháng 8-11.
Bộ phận dùng: Rễ, vỏ và lá - Radix,
Cortex et Folium Colubrinae Asiaticae.
Nơi sống và thu hái: Loài phân bố từ
Ấn Độ, Xri Lanca, Mianma, Nam Trung Quốc, Việt Nam tới Malaixia, Inđônêxia
và úc.
Thành phần hóa học: Vỏ chứa saponin.
Tính vị, tác dụng: Ở Tân Đảo, rễ và
vỏ được xem như có tính khử lọc, chống bệnh scorbut, làm
liền sẹo. Rễ và lá cây ở Vân Nam được xem như có tác dụng
thanh nhiệt tiêu thũng.
Công dụng, chỉ định và phối hợp: Ở
Tân Đảo, chồi non có thể ăn sau khi đã nấu kỹ, nhưng cây còn
tươi có độc. Người ta dùng vỏ (có thể dùng lá) để giặt áo
quần. Cũng dùng cây làm thuốc duốc cá.
Ở
nước ta, lá nhai ra cùng với nước bọt dùng xoa, bôi lên các
vết cắn của rết để trừ độc.
Dân
gian dùng cây này phối hợp với Ráy gai để chữa bệnh xơ gan
cổ trướng.
|
|