|
Lưỡi
rắn
Lưỡi
rắn, Bòi ngòi ngù, Vỏ chu - Hedyotis
corymbosa (L.) Lam; thuộc họ Cà phê - Rubiaceae.
Mô
tả: Cây thảo sống hằng năm,
mọc thẳng cao 20-30cm, phân nhánh nhiều, nhẵn. Thân non màu lục, có
4 cạnh, sau tròn lại. Lá nhỏ, hình dải hay hình trái xoan dài,
mọc đối, không có cuống hay có cuống rất ngắn; gân chính nổi
rõ; lá kèm mềm, chia thuỳ ở đỉnh. Hoa tập trung thành xim hai
ngả ở nách lá, gồm 2-4 hoa nhỏ màu trắng hay hồng. Hoa có 4 lá
đài, 4 cánh hoa hợp, 4 nhị, bầu dưới 2 ô. Quả nang hình bán
cầu, chứa nhiều hạt hình tam giác.
Bộ
phận dùng: Toàn cây - Herba
Hedyotidis Corymbosae.
Nơi
sống và thu hái: Loài cây liên
nhiệt đới mọc hoang khắp nơi ở ruộng vườn. Có thể thu hái cây
quanh năm nhưng tốt nhất vào mùa hạ, mùa thu. Rửa sạch, dùng tươi
hay phơi khô hoặc sao vàng mà dùng.
Tính
vị, tác dụng: Vị ngọt,
nhạt, tính bình; có tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, lợi tiểu,
tiêu sưng.
Thành
phần hoá học: Cây chứa 0,12%
alcaloid biflorin và bifloron. Còn có b-sitosterol
các acid oleanolic và ursolic.
Công
dụng: Thường dùng trị viêm
các dây thần kinh, viêm khí quản, viêm tấy lan, viêm ruột thừa
cấp, viêm gan vàng da hay không vàng da, bướu ác tính.
Ở
Ấn Độ, cây thường dùng trị sốt, sốt cách nhật, ăn uống không
tiêu, thần kinh suy nhược, vàng da và bệnh về gan và cũng dùng làm
thuốc trị giun. Ngày dùng 15-60g khô sắc uống. Hoặc dùng 30-120g tươi
sao vàng sắc nước uống. Dùng ngoài trị đòn ngã bầm giập, đau
nhức xương cốt, thấp khớp, đau lưng, mụn nhọt, viêm mủ da,
rắn cắn. Giã cây tươi để đắp ngoài. Có thể nghiền cây tươi,
chế nước chín, lọc nước uống trong.
Đơn
thuốc:
1.
Viêm ruột thừa cấp: Dùng Lưỡi rắn 60-120g, Chút chít 30-50g, Hoàng
lực (rễ) 30g, sắc nước uống.
2.
Bỏng: Dùng Lưỡi rắn với lượng vừa đủ, nấu nước rửa.
|
|