|
Sao đen
Sao đen - Hopea odorata
Roxb., thuộc họ Sao dầu - Dipterocarpaceae.
Mô tả:
Cây gỗ lớn có thân cao suôn thẳng từ 20-30m, có những lằn nứt dọc theo thớ, màu
đen. Lá gần như không cuống, hình trái xoan thuôn hay trái xoan ngọn giáo, nhọn
tù, dài 6-17cm, rộng 3-9cm, mặt trên láng và xanh bóng, mặt dưới mịn; gân chính
rõ với 7-10 cặp gân phụ. Hoa nhỏ, mọc thành chùm màu trắng, có mùi thơm nhẹ. Quả
có 2 cánh lớn dài 5-6cm, do 2 thuỳ của đài hoa cùng lớn lên. Vỏ quả dai và mỏng,
lúc chín có màu nâu.
Bộ phận dùng:
Vỏ cây, nhựa - Cortex et Resina Hopeae Odoratae.
Nơi sống và thu hái:
Loài của Ấn Độ, Thái Lan, Mianma, Lào, Campuchia và Việt Nam. Ở nước ta, cây mọc
hoang ở rừng các tỉnh Tây Nguyên và Nam Bộ, trong các rừng rậm. Cũng thường được
làm cây bóng mát. Thu hái vỏ cây quanh năm. Cạo bỏ lớp vỏ ngoài, rửa sạch, thái
nhỏ, phơi khô.
Thành phần hoá học:
Sao đen cho một chất nhựa có màu sắc thay đổi từ vàng nhạt đến vàng đỏ hay nâu
thẫm. Thành phần chủ yếu là các acid damarolic và damaresen
a và
b.
Mặt trong của vỏ cây hay cành lớn còn chứa một tỷ lệ tanin cao (14,57% của trọng
lượng khô).
Tính vị, tác dụng:
Vỏ Sao đen có vị chát, có tác dụng làm săn da, cầm máu, làm chắc chân răng.
Công dụng:
Người ta dùng vỏ Sao đen thay vỏ Chay để ăn trầu. Vỏ còn dùng chữa viêm lợi, áp
xe lợi và trị sâu răng.
Ở Ấn Độ, nhựa cây dùng dưới dạng
bột làm thuốc cầm máu.
Cách dùng
Có thể dùng vỏ khô ngâm rượu hoặc sắc nước đặc để ngậm.
- Ngâm rượu: Lấy vỏ sao cạo sạch
lớp ngoài, cho vào rượu thường (30-40o). Sau vài giờ, ta được dịch
chiết màu nâu đen hơi đỏ, ngả sang màu sôcôla. Dùng rượu này súc miệng ngày 3
lần, mỗi lần 3 lượt liền, ngậm rồi nhổ nước đi.
- Sắc nước: Lấy 50g vỏ thêm 30ml
nước cho vào đun sôi, giữ sôi trong 15 phút, dùng nước sắc súc miệng, ngậm trong
10-15 phút. Ngày làm 2-3 lần, dùng liền trong 3-4 ngày. |
|