|
Ráy
Ráy,
Hải vu - Alocasia macrorrhiza (L.) Schott (Caladium odorum
Lindl.; Colocasia odora Brongu.), thuộc họ Ráy - Araceae.
Mô
tả: Cây thảo to có khi cao
tới 2-3m, hay hơn, sống nhiều năm nhờ thân to. Lá ôm thân, có
cuống dài, phiến nguyên, hình tim, dài tới 80-90cm, rộng 20-60cm, màu
lục sáng, có khi có chấm trắng. Cụm hoa thành buồng ở nách lá,
có mo màu vàng. Hoa đơn tính, hoa cái ở dưới, hoa lép ở giữa,
hoa đực ở trên. Hoa trần, ở hoa đực có nhiều nhị, dính nhau
thành hợp nhị, mở bằng lỗ. Hoa cái có bầu 1 ô, chứa vài noãn
ở đáy. Quả mọng màu đỏ.
Hoa
tháng 4-5, quả tháng 6-7.
Bộ
phận dùng: Rễ, thân - Radix et
Caulis Alocasiae Macrorrhizae, thường gọi là Hải vu
Nơi
sống và thu hái: Cây của Ðông
dương, Ấn Độ, mọc hoang và cũng được trồng ở đồng bằng và
vùng núi làm cảnh. Thu hái thân rễ quanh năm, lấy về, gọt bỏ
vỏ, thái mỏng ngâm trong nước sạch 5-7 ngày, thay nước thường
xuyên, rồi phơi khô. Khi dùng tươi, phải rang với gạo cho tới
khi gạo cháy, rồi thêm nước và đun sôi đến khi gạo mềm nhừ
thì lấy ra.
Thành
phần hoá học: Thân rễ Ráy
chứa alocasin, một chất tương tự phytosterol, glucose, fructose.
Tính
vị, tác dụng: Vị cay, tính ấm, có độc, có tác dụng thanh nhiệt giải
độc, khư phong tiêu thũng, chỉ thống, khử hủ sinh cơ, kiện
vị, chỉ khái.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp:
Ráy được dùng chữa cúm, cảm mạo, sốt cao, trúng nắng, lao
phổi, phong thấp đau nhức khớp, sa nang, mụn nhọt, ghẻ lở, trúng
độc và rắn độc cắn, bỏng lửa.
Liều
dùng 10-15g, khô, hoặc 30-60g tươi, đun sôi kỹ trong 3-5 giờ trước
khi dùng.
Dân
gian cũng dùng bột củ ráy, bột khoai sọ tẩm nước làm thành bánh,
đắp bó để cầm máu và bó gãy xương, thân cây Ráy giã nhỏ, thêm
nước uống, còn lá dùng đắp trị rắn cắn, bọ cạp đốt, sưng
tấy.
|
|