|
Hồng mai
Hồng
mai, Đỗ mai, Sát thử đốm - Gliricidia
sepium (Jacq.) Kunth. ex Walp (Robinia
sapium Jacq.) thuộc họ Dâu - Fabaceae.
Mô tả: Cây nhỡ cao 4-7m. Cành non có lông. Lá
mọc so le, có khi gần như đối, kép lông chim lẻ; lá chét 9-15, hình
trái xoan, bầu dục hay ngọn giáo, dài 4-5cm, rộng 1,5-3cm, gân
nhẵn, mốc mốc ở dưới, có mũi nhọn ngắn. Hoa khá to, màu trăng
trắng hay hồng, thành chùm ở nách lá; đài hình chuông, cụt hay có
5 răng nhỏ; thường mang những đốm nhỏ màu đo đỏ, tràng có cánh
cờ hình mắt chim, lõm dài 15-20mm. Quả đậu dài 10-15 cm, rộng
1-2cm. Hạt 3 ô, dẹp.
Hoa
tháng 12-3
Bộ phận dùng: Hạt, lá và vỏ cây - Semen,
Folium et Cortex Gliricidiae.
Nơi
sống và hái: Loài của châu Mỹ nhiệt đới, được nhập trồng
ở các xứ nhiệt đới Á châu như loài cây cảnh và cây cho bóng.
Ta thường trồng ở các vườn hoa và cũng trồng làm cây nọc cho
Hồ tiêu leo.
Tính vị, tác dụng: Các bộ phận của cây
được xem như là độc đối với chuột và các loại gậm nhấm
khác nhưng không có hại đối với gia súc. Người ta cho rằng do tác
dụng lên men của vi khuẩn, coumarin trong cây sẽ biến đổi thành
dicoumarol có tính chất chống đông máu. Chất này làm giảm hàm lượng
prothrombin do gan tiết ra, làm cho chuột bị chết do xuất huyết
nội tạng.
Lá,
cuống lá và vỏ được xem như là có hoạt tính sát trùng rất rõ.
Công dụng, chỉ định và phối hợp:
Lá và hoa có thể dùng ăn như lá và hoa cây So đũa. Nước sắc lá
dùng uống hạ nhiệt và chống tăng huyết áp; thêm nước vào dùng
tắm để điều trị hăm kẽ, ban bạch và ghẻ. Dịch ép từ cành
lá giã ra, hoà loãng trong nước dùng uống trị ỉa chảy. Lá tươi
để nguyên hay giã nát dùng lót chuồng gia súc, gia cầm có thể
trừ được bọ chét và côn trùng gây hại.
Để
diệt chuột, có thể dùng nhiều phương pháp để chế bả làm
mồi. Thông thường, người ta tán hạt, lá và vỏ cây thành bột
mịn rồi trộn với Gạo. Cũng có thể dùng hai phần vỏ cây băm
nhỏ nấu với một phần nước, đem nước đặc này trộn với
hạt Lúa mì hay thóc ngâm trong vài giờ rồi lấy các hạt này làm
bả. Hoặc nghiền nát lá và vỏ cây với hạt Lúa mì hay Gạo, thêm
nước đánh nhuyễn rối phết lên những khoanh Chuối. Có khi chỉ
cần nghiền lá và vỏ cây với hạt ngũ cốc ẩm. Đặt bả
chuột ở chỗ có nhiều chuột qua lại, chuột ăn phải bả này
sẽ chết sau vài ngày.
|
|