Tắp quang

Tắp quang, Cơm nguội thanh, Mỹ lệ tử kim ngưu - Ardisia elegans Andr., thuộc họ Ðơn nem - Myrsinaceae.

Mô tả: Cây bụi, cao 1-2m. Lá có phiến thon, dài 9-15cm, rộng 3-4,5cm, nhọn hai đầu, mặt trên bóng, mặt dưới mờ, mép nhăn và có tuyến rõ. Chùm mang tán hay ngù, dài 5-6cm; cuống hoa mảnh, có lông mịn, dài 1-2cm; lá đài không lợp lên nhau, cao 3,5mm; cánh hoa xoan cao 7mm. Quả có đường kính 8-9mm, có điểm tuyến.

Ra hoa tháng 5-7.

Bộ phận dùng: Rễ, lá - Radix et Folium Ardisiae Elegantis.

Nơi sống và thu hái: Loài phân bố ở Nam Trung Quốc (Vân Nam, Quảng Tây, Hải Nam), Malaixia, Việt Nam. Ở nước ta cây mọc dưới tán rừng nhiều nơi ở Tuyên Quang, Lạng Sơn, Hà Bắc, Vĩnh Phú, Hà Tây, Nghệ An, Khánh Hoà và Kon tum.

Công dụng, chỉ định và phối hợp: ở Quảng Tây, rễ và lá được dùng trị đòn ngã.

Ghi chú: ở Vân Nam có một số loài khác cùng chi như Tán hoa tử kim ngưu hay Cơm nguội trần - Ardisia conspersa Walker, có rễ, lá được dùng trị đòn ngã tổn thương, rút đầu đạn; loài Tử mạch tử kim ngưu hay Cơm nguội lông - Ardisia velutina Pit., có toàn cây dùng trị phong thấp đau xương.