|
Bạch chỉ
Bạch chỉ - Angelica dahurica
(Fisch ox Hoffin) Benth et Hook f. thuộc họ Hoa tán - Apiaceae.
Mô tả:
Cây thảo cao 0,5 -1m hay hơn,
sống lâu năm. Thân hình trụ, rỗng, không phân nhánh. Lá to có cuống, phần dưới
phát triển thành bẹ ôm lấy thân, phiến lá xẻ 2-3 lần long chim, mép khía răng,
có lông ở gần lá mặt trên. Cụm hoa tán kép mọc ở ngọn. Hoa nhỏ màu trắng. Quả bế,
dẹt.
Mùa hoa tháng 5-6, quả tháng 7.
Bộ phận dùng:
Rễ củ - Radix Angelicae
Dahuricae, thường gọi là Bạch chỉ.
Nơi sống và thu hái:
Cây nhập nội, trồng ở
cả miền núi và đồng bằng. Thu hoạch củ vào mùa thu, tránh làm sây xát vỏ và gẫy
rễ. Không lấy rễ ở cây đã ra hoa kết hạt. Rửa sạch, cắt bỏ rễ con, xông diêm
sinh 24 giờ, rồi phơi hay sấy khô.
Thành phần hoá học:
Cây có mùi thơm.
Trong cây có tinh dầu, nhựa 1%, angelicotoxin 0,43%, byak angelicin, acid
angelic, phellandren, dẫn chất furocoumarin. Các dẫn chất coumarin đã biết là
isoimperatorin, imperatorin,
bergapten, phellopterin,
oxypeucedanin, xanthotoxin.
Tính vị, tác dụng:
Vị cay, tính bình, có
tác dụng khư phong, chỉ thống, hoạt huyết, bài nung, sinh cơ. Ngày nay người ta
biết được tác dụng kháng khuẩn, tác dụng giảm đau, tác dụng chống viêm.
Công dụng, chỉ định và phối hợp:
chữa cảm sốt,
sổ mũi, nhức đầu, đau răng phong thấp nhức xương, bạch đới. Thuốc cầm máu trong
đại tiện ra máu, chảy máu cam, mụn nhọt, mưng mủ, viêm tuyến vú ...
Ngày dùng 4-12g, dạng thuốc sắc
hay thuốc bột.
Ðơn thuốc:
1. Chữa mụn nhọt mưng mủ: Bạch
chỉ, Ðương quy, Tạo giác mỗi vị 7g sắc nước uống.
2. Chữa viêm tuyến vú giai đoạn
đầu: Bạch chỉ, Thổ bối mẫu mỗi vị 7g, tán thành bột uống với rượu ngày hai lần.
3. Chữa hôi miệng: Bạch chỉ 30g,
Xuyên khung 30g, tán thành bột mịn, viên bằng hạt ngô, hàng ngày ngậm 2-3 viên. |
|
