Mạn kinh lá đơn

Mạn kinh lá đơn, Quan âm biển, Từ bi biển - Vitex rotundifolia L. (V. trifolia L var simplicifolia Cham V. ovata Thumb. V. trifolia L. var ovata (Thunb) Makino), thuộc họ Cỏ roi ngựa - Verbenacae.

Mô tả: Cây nhỏ mọc bò mang nhánh đứng cao đến 40cm và hơn nữa. Lá do một lá chét rất thon; phiến xoan rộng dài 2-5cm, rộng 1-3cm, đầu tù hay lõm, gốc tù tròn, gân phụ 3-5 cặp, mặt dưới đầy lông trắng; cuống 3-4mm. Chuỳ hoa ở ngọn các nhánh, cao 7-8cm; hoa tím xanh, tràng nhiều lông ở ống;

nhị 4. Quả hạch cứng vàng, to 5mm.

Hoa tháng 7, quả tháng 9.  

Bộ phận dùng: Quả - Fructus Viticis Rotundifoliae, thường gọi là Mạn kinh tử. Lá cũng được dùng.

Nơi sống và thu hái: Loài cây của Ấn  Ðộ, Trung Quốc, Malaixia, Inđônêxia. Ở nước ta, cây mọc ở đồi cát dựa biển từ Bắc vào Nam và một số đảo. Thu hái lá vào mùa hạ. Thu háo quả vào mùa thu khi quả chín. Phơi khô.

Thành phần hoá học: Có tinh dầu chứa camphen, pinen; còn có vitexicarpin, acid y-butyric.

Tính vị, tác dụng: Vị cay, đắng, tính hơi hàn; có tác dụng phát tán phong nhiệt, thanh lợi được đầu và mắt, làm dịu, giảm đau.

Công dụng: Quả dùng trị 1. Cảm mạo đau đầu, đau nhức nửa đầu; 2. Ðau mắt quáng gà, đầu nhức mắt hoa, mắt đỏ chảy nước mắt; 3. Ðau cơ, đau dây thần kinh; 4. Răng lợi sưng đau. Liều dùng: 3-10 g, dạng thuốc sắc.

Lá dùng chữa đòn ngã tổn thương, giã ra và ngâm vào rượu, lấy nước uống,

bã đắp.

Ở Thái Lan người ta dùng lá làm thuốc lợi tiêu hoá, làm long đờm và dùng trị bệnh ngoài da và ghẻ, rễ được dùng trị bệnh về gan.

Ðơn thuốc:

1. Cảm mạo đau đầu: Lá tía tô, Bạc hà, Bạch chỉ, Cúc hoa, mỗi vị 9g sắc uống.